Al sinds ik mij kan herinneren ben ik een verteller. Vrienden en familie kennen mij als iemand die op een creatieve manier de boodschap over kan brengen. Hoe het ging voor ik praatte weet ik niet. Op z’n minst zal ik met veel bombarie duidelijk gemaakt hebben dat een fruithapje meer weg heeft van etensrestjes die in een afvoerputje blijven steken, dan iets waar je groot en sterk van wordt.
Toen ik drie was luisterde ik voor het eerst eens naar iemand anders. Op de kinderopvang. En dat was ook gelijk de laatste keer. Man, wat is dat saai. Je wilt vertellen van een emmer die je met zand en water hebt gevuld en dan is de juf bezig over handen wassen. Sindsdien heb ik ook een hekel aan hygiëne.
Ooit schreef een ex-vriendin me een brief. Zes kantjes over hoe ze zich niet serieus genomen voelde, en dat ik aandacht voor anderen zou moeten hebben. Ik heb anderhalf kantje gelezen en ben toen zelf maar gaan schrijven. Het was een prachtig verhaal, en ik heb mijn uiterste best gedaan haar over te halen weer terug te komen. Zij was haar brief begonnen met dat haar hoofd eindelijk opgeruimd was, dus nu kon ze bij mij in huis aan de slag.
Als ik iemand hoor vertellen van zijn favoriete YouTube filmpje heb ik minstens drie andere in de wachtrij staan. Het is echt tenenkrommend als je zo’n verhaal aan moet horen: “Het zijn dus drie gasten en één zit dan in de bibliotheek en twee anderen zitten dan op een afstand met een microfoon en die ene heeft dan een oortje in en dan krijgt hij opdrachten…” Dan heb ik op nummer 1 een video van een a-capella groep die populaire liedjes zingt, op 2 Creed van The Office die zo gortdroog ineens zegt “I know you from before, from the parking lot” tegen iemand die een EHBO-cursus geeft en op 3 een filmpje van iemand die een rechter drie keer uitscheldt en iedere keer een nog hogere straf krijgt. Terwijl ik aan het schrijven ben moet ik er weer om lachen. Maar als ik ze wil laten zien beginnen anderen al bij het eerste filmpje over bands die zij goed vinden.
Het is best lastig als je omgeving alleen maar saaie verhalen te vertellen heeft en jij alleen maar goede. De opleidingen die ik heb geprobeerd gingen geen kant op. Je krijgt de hele dag monologen over hoe kostprijzen en marges zich tot elkaar verhouden of het nut van grootboekrekeningen. Af en toe is er dan wat ruimte om een vraag te stellen, maar je wordt meteen onderbroken. Zeker als je even de context van je vraag omkaderd met welke film je gisteravond gezien hebt of wat voor muziek je graag luistert.
Mijn ex zei vaak: “Als je mensen het gevoel geeft dat je naar ze luistert voelen ze zich gewaardeerd, en dan zijn ze ook geïnteresseerd in jou.” Maar ik hoef niet te weten hoeveel zorgen ze zich maken over hun zieke katje. Of waar ze tijdens hun vakantie in Italië gegeten hebben. Hoe geef je die mensen het gevoel dat je ze toch waardeert?
Er zijn maar weinig onderwerpen die echt de aandacht van mensen trekken, wat ze ook van je vinden. Roddels doen het wel heel goed. En vrij eenvoudig te bedenken, vooral over diegene die net weggelopen is. Als je zacht “sorry, maar na afgelopen zomer kan ik haar niet meer uitstaan” fluistert, heb je meteen de aandacht.
“Afgelopen zomer? Wat heeft ze gedaan dan?”
“Heb je dat niet gehoord? Iedereen heeft het er over.”
Dat geeft even ruimte om een goed verhaal te bedenken. Het werkt nog het beste als je er feiten bij gebruikt die de ander herkent.
“Oh, jij was toen naar Toscane denk ik, het was echt bizar. Ze zou toch de planten water geven van Nellie aan de overkant? Heeft ze twee dagen gedaan, de rest van de week is ze niet met d’r dikke reet van de bank gekomen. Al die planten weggerot en de cavia dood.” En zo heb je alle aandacht. Het is natuurlijk wel jammer dat je hiervoor totale onzin moet verzinnen, maar het gaat om de aandacht, niet om het verhaal zelf.
Zo ben ik ook aan mijn eerste werk gekomen. Als verkoper op een cold-call afdeling praat je net zo lang totdat je slachtoffer ophangt. En bijna iedereen is te beleefd om dat meteen te doen, dus kon ik minutenlang genieten van onze conversatie. Dat werk heb ik jaren gedaan, en ik verdiende goed geld aan klanten die dan maar wat kochten in de hoop dat ze daarna op konden hangen. Uiteindelijk ben ik gestopt vanwege last van mijn stem. Het was heel vervelend, maar mijn baas kon het niet meer aanhoren.
Een tijd lang heb ik geprobeerd mijn geld te verdienen via email. Ik had gehoord dat je met een goed verhaal de interesse wekt en dat er grif geld betaald wordt, alleen maar uit medelijden. De eerste mails waren te ingewikkeld. Als ik ze nu teruglees moet ik er bijna om lachen. Ik vertelde over zieke kinderen en dat Microsoft en Google geld zouden betalen voor het doorsturen van mijn bericht. Het doorsturen werkte, binnen een paar uur ging het de hele wereld over. Maar betalen gebeurde niet. De klantenservice van Microsoft hing al op nog voor ik mijn verhaal verteld had en de ontvangers van de mails stuurden deze alleen door. Ik kreeg niet eens een mailtje met beterschapswensen.
Een goede vriend van me wist een betere manier. Zijn emails worden goed gelezen en mensen maken zowaar flink geld over. Hij hoeft er zelfs nauwelijks om te vragen. Het verhaal van hem zit heel goed in elkaar. Er zijn hoofdpersonen, en bijrolletjes. Iedere figurant heeft zijn eigen karakter, en er zit een prachtig hoofdplot in waar het verhaal naar toe werkt. De subplotten geven het nog meer kleur, en ook daar wordt weer goed voor betaald. Mensen smachten telkens om het vervolg te lezen. Het gaat over een Nigeriaanse prins die een grote som geld over wil maken. De ontvanger hoeft alleen wat administratieve kosten te betalen, en dan stroomt het binnen.
Helaas ben ik niet zo creatief. Ik heb wat geprobeerd te schrijven over een financiële instelling die problemen heeft met de accounts van de lezer maar sinds de “Hang op, klik weg, bel uw bank”-reclame levert het te weinig op. Een tijdje heb ik voor een krant gewerkt, daar schreef ik achtergrondartikelen van meerdere pagina’s. Leuk werk, maar het blijkt dat niemand die leest. Behalve als je er wat creatieve feitjes bij bedacht hebt. Dan krijg je een net zo lange brief terug van Betsie uit Surhuisterveen die je dagenlange werk volledig fileert.
Hoe mooi zou het zijn als je iets kunt vertellen waarmee je het grote publiek bereikt. Iets dat mensen wel moeten aanhoren. Dorpsomroepers bestaan helaas niet meer.
Na lang zoeken heb ik uiteindelijk de oplossing gevonden. In de computerwereld. Nee, ik ben niet verantwoordelijk voor het schrijven van foutmeldingen, die worden ook niet gelezen. Ik schrijf licentieovereenkomsten, de teksten die je ziet als een programma geïnstalleerd moet worden. Iedereen is er bekend mee, en ik weet zeker dat ze gelezen worden. Niemand wil tenslotte zelf aansprakelijk zijn voor eventuele schade.